Nuchter bewegen?
Je stapt uit bed en het eerste wat je doet, is een boterham pakken. Als je dit niet doet, val je om. Rond 10 uur heb je een tussendoortje nodig omdat je concentratie dan 0,0 is.
Bij het koffieapparaat vertelt je collega dat hij net een flinke wandeling heeft gemaakt en nu pas zijn eerste maaltijd pakt. 'Niet mogelijk!' roep jij uit, 'ik val dan om!' En dan hebben we het nog niet eens gehad over bewegen op nuchtere maag. Met nuchter bewegen bedoel ik een flinke wandeling of workout 12 uur na je laatste maaltijd.
Voor sommige mensen is dit ondenkbaar. We hebben ook geleerd van onze ouders om te ontbijten. Je hebt voldoende energie nodig voor school. De motor moet branden. Dit klopt... maar een oververhitte motor is iets anders.
Een vraag aan jou: tank jij je auto als de tank bijna leeg is of als hij nog bijna vol is? En hoe lang kan jouw auto nog rijden als hij op 0 staat? Probeer dat maar niet uit, maar ik heb gehoord dat je nog wel even door kunt rijden. Er is nog wat reserve, zeg maar.
Zie ons lichaam eens als een auto. We hebben net getankt en hoppa, daar gaat weer een beetje benzine bij. Zie suiker als benzine. Insuline moet steeds aan het werk om de suiker in de tank te krijgen. Best belastend.
Ken jij echte honger? Ja, je kent trek. Maar dat is geen echt hongergevoel. Dit komt door de pieken en dalen van de bloedsuiker. Op het moment van de daling denk je weer dat je moet eten. Je voegt weer eten toe en hij piekt sky high. Je bloedsuikerspiegel moet dus constant een intervaltraining doen. Hoe lang doen wij dit? Zo'n 45 minuten en dan ben je wel klaar met het gehuppel en gespring. Je bloedsuikerspiegel doet dit dus constant.
Doodvermoeiend!
En hoe vaker je eet, hoe meer je lichaam gaat vragen. Het raakt in paniek als de constante aanvoer er niet is. Je gaat trillen, slechter concentreren en je wordt kortaf. Je eet wat en je bloedsuikerspiegel is weer even blij. Een constante cirkel dus. En een verslavende cirkel. We maken onszelf afhankelijk van de constante toevoer van suikers, terwijl er nog een reservesysteem is: de vetverbranding.
Hoe werkt het dan?
Het probleem is dat ons lichaam niet meer snapt dat er nog een reservesysteem is: onze vetreserves. Ja, we maken deze wel, maar verbruiken ze niet.
Dit komt deels doordat we constant suiker eten. Insuline moet vrijkomen om de suiker de cel in te krijgen. Dit kan pas als de insuline zich aan de lichaamscel koppelt. Hoe meer snelle koolhydraten we eten, hoe meer insuline er moet komen. Anders krijgen we gevaarlijke pieken. De alvleesklier moet dus hard werken! Want naast insuline moeten er ook spijsverteringsenzymen en bicarbonaat worden gemaakt. De alvleesklier heeft het dus zwaar met al dat vele eten.
Klachten als vermoeidheid, duizeligheid, trillen, kort lontje en zelfs boos worden zijn het gevolg. De hersenen krijgen namelijk een energietekort omdat glucose steeds moeilijker uit het bloed wordt opgenomen. Dit komt doordat je lichaam insulineresistent aan het worden is. Door een overbelast systeem kan je lichaam het niet meer aan, en gaat dus alles richting de vetcellen. Dat is maar goed ook, want als suiker in het bloed blijft, heb je een groot probleem! Maar zolang er insuline in het lichaam zit, verbrandt het lichaam geen vet. Soms heb je geluk dat je genetisch wat meer aanleg hebt om vetten te verbranden. Dan heb je geluk :).
En dan hebben we ook nog het nadeel dat insuline een verzadigingshormoon is. Als de bloedsuiker sterk schommelt omdat de alvleesklier overbelast is (insulineresistent), voel je niet meer dat je vol zit. Insuline kan dit signaal niet meer doorgeven. Dus moeten we ervoor zorgen dat we weer gevoelig worden voor insuline.
Maar stel je eens voor dat we ons lichaam weer gaan leren vetten te verbranden voor energie. En niet alleen suikers. Wat zou er dan gebeuren, denk je? Juist, afvallen, minder moe, fitter en ga zo maar door. Als ik dan terugkom op bewegen: er moet eigenlijk 3 uur tussen de maaltijd en een actieve sport zitten. Logisch als we erover nadenken. Het lichaam moet namelijk zijn energie verdelen. En als de energie ineens naar de spieren gaat, zal de spijsvertering op een laag pitje gaan. Dus je kunt zo zes keer per week sporten en gezond eten, maar als dit niet goed op elkaar is afgestemd, zal de effectiviteit omlaag gaan.
Ontbijten
Ik krijg vaak de vraag: is ontbijten nodig? Mijn antwoord is dan altijd als volgt: voor een gezond lichaam is ontbijten niet nodig. Maar heb je hoge stress en hormoonproblemen? Dan zal ik echt even anders kijken. Kortom; maatwerk. En 'even' dit doen, niet wetende wat je moet eten is ook niet handig.
Een lichaam dat in 'nood' verkeert (laaggradige ontstekingen, hormonen uit balans, stress, etc.) kan niet zomaar 1,2,3 een switch maken. Dat betekent niet dat je niet naar de oplossing kunt zoeken. Maar wel stap voor stap.
Maar als we dan even kijken naar eten op zich, eten we vaak ook als we geen honger hebben. Als je geen honger hebt, wordt er veel minder maagzuur aangemaakt, is de vertering slechter, opname slechter, slechter immuunsysteem, en ga zo maar door. En dan heb je weer energie (dus suiker) nodig om weer fit te worden.
Als we deze cirkel kunnen doorbreken, zul je merken dat we ons lichaam kunnen leren koolhydraten te maken uit de vetreserves en dat je dus best wat langer zonder eten kunt.
Als we ook nog eens de pas erin zetten voordat we eten, gaan we ook via deze manier ons lichaam weer leren dit reservesysteem aan te zetten. We leren ons lichaam dat we even zonder eten kunnen en toch kunnen bewegen. Het lichaam is een mooi mechanisme, en de natuur heeft ervoor gezorgd dat we kunnen overleven. Alleen door onze maatschappij zijn we dit een beetje verleerd.
Wist je dat we momenteel gemiddeld voor 40 dagen vetreserves hebben om dagelijks een marathon te lopen? Niet dat we nu 40 dagen niet moeten eten, hoor :). Onze spieren en lever hebben een opslagplaats voor koolhydraten, in de vorm van glycogeen. Maar deze is niet oneindig. Als dit mechanisme vol zit, gaat het overschot richting vet. Doordat we zoveel eten, maken we deze voorraad nooit op. Sterker nog, we vullen het aan.
Maar ik vertelde dat het lichaam een mooi mechanisme is! En er is dus een resetknop. Door goed te gaan eten, niet te vaak, en ook nuchter te bewegen, draai je aan die resetknop. Door nuchter te bewegen, gaat de lever glucose halen uit de vetten. En jippie! Dat is eigenlijk een eerste functie van dit mooie orgaan. Maar ja, als we een functie niet hoeven te gebruiken, wordt ook de lever lui en wordt verbranden steeds lastiger.
Beweging
Dus hop, in beweging! Want als spieren samentrekken, kunnen we glucose opnemen zonder insuline. Dit kunnen we trainen! De eerste stap is vaak dus (mits er geen andere problemen zijn) om na minimaal 12 uur niet eten te gaan wandelen. Je spieren hebben geen directe suikers beschikbaar en je lichaam gaat leren om de vetreserves aan te spreken.
Je lichaam gaat weer begrijpen zich aan te passen in nood en is veel sterker om prestaties te halen, zowel fysiek als mentaal!
Je moet het zo zien: alles wat je doet of eet kost energie. Als je dus net voor een training gaat eten, moet de energie worden verdeeld tussen spijsvertering en spieren en dit betekent dus minder resultaat.
Dus....
Ga dus lekker bewegen (sowieso). Ga kijken of het lukt om dit op nuchtere maag te doen, beperk je maaltijden tot 3 keer per dag, kijk naar wat je eet en hoe voedzaam het is, en vooral, geniet ervan! Dan zul je merken dat je energieniveau lekker omhoog knalt!
Lukt het niet en heb je veel behoefte om meerdere keren per dag te eten of weet je niet goed wat je moet eten? Laat het me weten! Dan ga ik je helpen!
