Naar schatting zijn er in Nederland 500.000 mensen met een traag werkende schildklier ofwel hypothyreoïdie. Deze mensen hebben als voornaamste klachten vermoeidheid, kouwelijkheid en hoofdpijn. In dit artikel lees je de verschillende oorzaken van een hypothyreoïdie en de mogelijke oplossingen.
De functie van de schildklier
De belangrijkste functies van de schildklier zijn:
· Metabolisme: de stofwisseling van vetten, koolhydraten en eiwitten om energie te produceren en om al die dagelijkse processen goed te laten verlopen.
· Thermogenese: de productie van warmte; om ons goed op temperatuur te houden.
· Aanpassing aan stress.
· Ontwikkeling van de hersenen in de baarmoeder. Als kinderen in de baarmoeder al een gebrek hebben aan jodium, kunnen deze kinderen ter wereld komen met een geestelijke achterstand.
· De schildklier is betrokken bij omzetting van beta caroteen naar vitamine A. Als de handpalmen een beetje oranje zijn, kan dit een aanduiding zijn dat deze omzetting niet goed verloopt.
· De schildklier speelt een rol bij de van opname vitamine B12. Bij een vitamine B12-gebrek kan dit ook een verdenking zijn van een gebrekkig functionerende schildklier.
De werking van de schildklier
De schildklier wordt aangestuurd vanuit de hersenen. De hypothalamus maakt Thyroïd Releasing Hormone (TRH) aan. Dit zet de hypofyse aan om Thyroïd Stimulerend Hormoon (TSH) aan te maken. TSH geeft de schildklier een seintje om de schildklierhormonen T4 en T3 aan te maken. Met name in de lever wordt T4 omgezet naar T3, de actieve vorm van schildklierhormoon. Voor deze omzetting naar T3 is onder andere jodium nodig. De opbouw van het schildklierhormoon T4 bestaat uit Tyrosine (enzym), hier zitten 4 jodium moleculen aan gekoppeld. Vandaar dat jodium in grote mate van belang is voor de schildklier. Ook zink is essentieel bij de omzetting. Andere stoffen die nodig zijn voor een goede omzetting van T4 naar T3 zijn: magnesium, vitamine A en selenium. Zoals je ziet zijn er vele stoffen nodig voor een goede omzetting van T4 naar T3, Deze stofjes moeten dus voldoende op voorraad zijn om de omzetting goed te kunnen laten verlopen. Selenium is hierbij essentieel en een extreem belangrijk mineraal voor de schildklier.
De schildklierhormonen zijn zelfregulerend door middel van een negatief feedbackmechanisme. Op het moment dat er voldoende T4 en T3 geproduceerd is, krijgen de hypofyse en hypothalamus een seintje dat de productie van TSH gestopt kan worden. De hersenen houden de schildklierhormonen dus binnen normaalwaarden.
Reversed T3 (rT3)
T4 wordt ook omgezet in rT3. Dit is de tegenhanger van T3. De schildklierhormonen T4, T3 en rT3 werken samen om ons metabolisme in balans te houden. Als de waarde van rT3 te hoog is, wordt de functie van T3 geblokkeerd. Dit zorgt eigenlijk voor een besparing van energie.
Externe en interne invloeden op de schildklier
De schildklier is extreem gevoelig voor invloeden van binnenuit en buitenaf. Bij dalende waarden van de hormonen oestrogeen en progesteron, heeft dit invloed op de werking van de schildklier. Met name in de overgang hebben vrouwen daarom een verhoogde kans op een vertraagde schildklier. Ook het langdurig blootstaan aan stress en het als resultaat hiervan verhoogde waarde van cortisol, heeft een invloed op de schildklier. Andere externe factoren die van invloed zijn:
· Kwik (amalgaam vullingen).
· Luchtvervuiling.
· Voeding.
· Straling (van bijvoorbeeld mobiele telefoons).
· Roken.
Klachten en symptomen traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
· Vermoeid.
· Kouwelijk.
· Moeite met afvallen of makkelijk aankomen.
· Obstipatie en/of diarree.
· Opgeblazen gevoel en/of maagklachten.
· Hartritmestoornissen.
.Moeizaam herstellen van lichamelijke inspanning
.Depressief
.Menstruatieklachten
.Haaruitval
.Broze nagels
.Spierkrampen of spierpijn
.Gewrichtsklachten
.Hoge cholesterolwaarde
.Hoofdpijn
.Droge huid.Struma (verdikte schildklier in de hals)
.Oranje handpalmen
.Dun uitlopende wenkbrauwen.
Oorzaken traag werkende schildklier
Een primaire hypothyreoïdie is aantoonbaar in de bloedwaarden. Mogelijke oorzaken:
· Jodiumgebrek. Hier zouden we in Nederland meer alert op moeten zijn. Met name zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven moeten alert zijn op jodiumgebrek. Ook de mensen die weinig brood eten, kunnen mogelijk als gevolg hiervan te weinig jodium binnen krijgen.
· Een goedaardige of kwaadaardige tumor.
· Sommige vrouwen krijgen 2 tot 6 maanden na de bevalling een ontsteking van de schildklier (thyreoïditis).
· Ziekte van Hashimoto. Er is sprake van een ontsteking van de schildklier. Het immuunsysteem maakt dan antistoffen aan die de schildklier zelf aantasten.
· Myxoedeem: Antistoffen die TSH receptor aanvallen. Dit leidt vaak tot atrofie van de schildklier.
· Ziekte van Quervain (virus). Het virus valt de schildklier aan.
· In sommige gevallen ontstaat na een gedeeltelijke of volledige operatieve verwijdering van de schildklier een hypothyreoïdie.
· Behandeling met radioactief jodium.
· Aangeboren; dit komt zelden voor.
Het is van belang dat de oorzaken door een arts uitgezocht worden zodat je weet wat er aan de hand is.
Subklinische hypothyreoïdie
We spreken van een subklinische hypothyreoïdie als het schildklierprobleem niet aantoonbaar is in de bloedwaarde. In de reguliere geneeskunde wordt deze vorm van een traag werkende schildklier nog onvoldoende erkend. Mensen hebben dan wél de bovenstaande klachten die horen bij een traag werkende schildklier, maar de TSH, T4 en T3 waarden zijn normaal zijn of vertonen slechts een geringe afwijking.
Dit kunnen de triggers zijn voor een traag werkende schildklier:
· Jodiumgebrek.
· Intoxicaties met zware metalen (kwik),
· Hormonale veranderingen, zoals oestrogeen daling.
· Stress (cortisol remt de aanmaak van TSH).
· Een conversieprobleem van T4 naar T3. De omzetting verloopt niet goed. Dit conversieprobleem kan veroorzaakt worden door een overmatig gebruik van soja, een gebrek aan selenium, magnesium of vitamine A, intoxicaties, infecties of gebruik van lithium(medicatie).
· Te hoge waarde van rT3. Dit kan veroorzaakt worden door darminfecties, stress, een gebrek aan selenium, lithium, verstoring van leptine (veelvuldige inname van E621 verstoort de hormoonhuishouding). Ook (crash)diëten kunnen een oorzaak zijn. Wanneer men meerdere malen laag calorisch voor langere tijd gegeten heeft, gaat het lichaam in een spaarstand. Er wordt dan rT3 geproduceerd om energie te sparen. Het lichaam heeft dan moeite om uit de spaarstand te komen.
· Een mogelijk effect van de pil (vanwege oestrogeen en het effect hiervan op de schildklier).
· Auto-immuniteit als gevolg van chronische infecties veroorzaakt door bijvoorbeeld een vitamine D-gebrek, leaky gut of voedselintoleranties.
Diagnosemogelijkheden van een traag werkende schildklier
De diagnose van een traag werkende schildklier vindt in principe plaats via je huisarts. Helaas wordt in de huidige protocollen alleen de TSH in het bloed gemeten. Wanneer de TSH uit de pas loopt, wordt er naar T4 gekeken. Deze methode staat ter discussie. Het kan hierdoor voorkomen dat mensen wél de klachten van een traag werkende schildklier hebben, maar de huisarts dit over het hoofd ziet omdat de bloedwaarden dit niet aantonen.
Robert Linschoten, arts voor orthomoleculaire geneeskunde, zegt dat wij eigenlijk de schildklier zouden moeten diagnosticeren op basis van klachten en temperatuurmeting in plaats van de bloedwaarde. Dr. Linschoten heeft 25 jaar ervaring met de behandelmethode van Dr. Broda Barnes.
Een andere methode is de verzameling van 24-uurs urine, waarin zowel de vrije T4 als de vrije T3 worden bepaald. Indien deze factoren beiden te laag zijn, zou er sprake kunnen zijn van een hypothyreoïdie. Voor deze vorm van diagnosestelling zul je je waarschijnlijk tot een orthomoleculair arts moeten wenden.
Dr. Broda O. Barnes heeft in de jaren ’70 al laten zien dat temperatuurmeting een betere diagnose is om een traag werkende schildklier vast te stellen. Je kunt dit zelf thuis doen. Op de 2e t/m 4e dag van de menstruatie wordt de ochtendtemperatuur gemeten direct bij het wakker worden. Vrouwen die niet meer menstrueren kunnen op elke dag meten. Dit gaat als volgt:
· Leg de thermometer op je nachtkastje.
· De meting dient plaats te vinden vóór je opstaat. Als je in de ochtend uit bed bent geweest (bijvoorbeeld voor een plasje), kan dit de uitslag beïnvloeden.
· Er wordt met de thermometer onder de oksel gemeten.
Indien:
· 3 keer meting boven 36,4 graden: geen hypothyreoïdie.
· 3 keer meting beneden 36,4 graden: hypothyreoïdie.
· 2 keer lage meting (tussen 35,8 graden – 36,1 graden en 1 normale meting boven 36,4 graden) mogelijk hypothyreoïdie.
De reguliere behandeling is als volgt:
· Medicatie van synthetisch T4 (schildklierhormoon) en eventueel T3 (als deze waarde ook te laag is).
· Natuurlijk schildklierhormoon (dit wordt alleen door artsen voorgeschreven).
·
Orthomoleculair
De mogelijkheden op orthomoleculair gebied zijn suppletie van:
· Jodium 150 – 300 mcg (als er sprake is van een jodiumgebrek). Let op: jodium is niet aan te raden bij de ziekte van Hashimoto en/of struma. Zorg daarom altijd dat er een diagnose is en ga niet op eigen houtje wat uitproberen.
· Selenium 200 – 400 mcg.
· Zink 15-30 mg.
· L-tyrosine 500 mg. Er kan sprake zijn van interactie met medicatie.
· Vitamine A, D en B12.
· Magnesium.
· Extra ondersteuning van de bijnier middels vitamine B5 en ashwaganda. Ashwaganda wordt afgeraden bij borstvoeding en voor zwangeren.
· Bij langdurige infecties of ontstekingen kan curcuma ingezet worden.
· Probiotica ondersteunen een gezonde darmwerking.
Zelf te doen
· Vermijd (crash)diëten, sapkuren of detoxkuren.
· Je kunt overwegen om je amalgaamvullingen te laten vervangen.
· Rook niet.
· Ga aan de slag om grip op stress te krijgen.
· Eet gezond met volop groenten en fruit, het liefst biologisch voor een optimale voedingswaarde.
· Doe wat mogelijk is om straling te verminderen.
· Duursporten kunnen de schildklier extra belasten. Pas eventueel de mate en duur van de belasting aan.