Leverfunctie 1: De aanmaak van antioxidant-enzymen
De belangrijkste antioxidant-enzymen die de lever aanmaakt om je te beschermen, zijn:
Catalase, afhankelijk van onder andere voldoende ijzer;
Glutathion peroxidase, afhankelijk van onder andere koper, mangaan, magnesium en selenium. Maar ook van cysteïne, glycine en glutaminezuur en voldoende B-vitamines.
SOD is afhankelijk van onder andere mangaan, zink, koper en ijzer.
Zoals je ziet, is de aanmaak van deze antioxidanten vooral afhankelijk van voldoende mineralen en sporenelementen. Deze zullen dus ruimschoots in je voeding voor moeten komen om de lever in staat te stellen ze te maken. Helaas zijn deze mineralen en sporenelementen vaak minimaal of te weinig aanwezig in onze voeding. Bovendien zijn bovengenoemde stoffen bij zo veel lichaamsprocessen betrokken dat de lever niet altijd de beschikking over deze stoffen heeft, zeker niet als er bijvoorbeeld sprake is van chronische stress. Magnesium, B-vitamines en zink bijvoorbeeld worden ook grootschalig door je ‘stress-systeem’ gebruikt. En logischerwijs krijgt dat dan als eerste de benodigde stoffen; overleven is natuurlijk belangrijker dan antioxidanten aanmaken.
Tip: Veel vaker wat zeewieren, zeegroenten of algenvlokken aan je eten toevoegen, is een hele simpele en lekkere manier om veel meer mineralen en sporenelementen te eten
Glutathion wordt wel onze key-antioxidant genoemd. Hoe meer schadelijke stoffen er in de interne of externe omgeving aanwezig zijn, des te meer behoefte we hebben aan deze antioxidant. Glutathion moet namelijk vooral schadelijke stoffen (ook als die in onze eigen spijsvertering ontstaan) en zware metalen (die als vrije radicaal fungeren) onschadelijk maken. Ook 'repareert' het bijvoorbeeld beschadigde (geoxideerde) vetten en eiwitten. Zeker mensen die ziek zijn, medicijnen gebruiken, veel paracetamol gebruiken, veel stress hebben, immuunstoornissen hebben, niet-biologisch eten en/of in een vervuilde omgeving wonen/werken hebben een hogere behoefte aan glutathion.
Los van deze belangrijke taak als antioxidant heeft glutathion ook een belangrijke taak als ontgifter.
De belangrijkste stoffen die door glutathion geschikt worden gemaakt voor uitscheiding zijn: paracetamol, antibiotica, zware metalen, alcohol, koffie, pesticiden, anticonceptiepil, chemokuren, uitlaatgassen, formaldehyde, verf, andere milieutoxines als PAK’s en oplosmiddelen.
De twee fasen van ontgifting via de lever
Onze lever heeft voor de diverse types toxines, medicijnen (en natuurlijke/lichaamseigen stoffen die binnen strakke bandbreedtes gehouden moeten worden) specifieke enzymsystemen beschikbaar om juist die stof geschikt te maken voor uitscheiding.
In fase 1 worden de stoffen geschikt gemaakt om uitgescheiden te kunnen worden en in fase 2 moet de uitscheiding ook daadwerkelijk plaatsvinden. Als fase 1 zijn werk niet goed doet (of bijvoorbeeld te snel of te langzaam gaat) kan fase 2 niet plaatsvinden.
Fase 1 is eigenlijk het verzamelen van vuilnis en het klaarzetten voor de container. (Dit is mogelijk door vetoplosbare schadelijke stoffen wateroplosbaar te maken zodat ze geschikt worden voor fase 2)
Fase 2 is de vuilnisophaaldienst en recycle-dienst die het afval daadwerkelijk afvoert en/of onschadelijk maakt
Komt de vuilnisophaaldienst niet langs, dan stapelt de vuilnis zich op. En dat is precies wat er ook in je lichaam gebeurt: als fase 1 en 2 niet goed verlopen, moeten de afvalstoffen worden opgeslagen. En dat gebeurt vooral in de vette weefsels als borsten, prostaat, hersenen en de lever zelf.
Citaat: " Als fase 1 te traag gaat kunnen toxines ophopen. Gaat het te snel dan kan het zijn dat fase 2 het niet bijhoudt en toxines toch gaan stapelen. Teken van traagheid: ’s avonds koffie drinken en niet kunnen slapen. Een teken dat fase 1 te snel gaat: vlak voor het slapen koffie drinken en er niets van merken."
Fase 2: De andere wegen die je lever heeft om stoffen af te breken & uit te scheiden
Naast glutathion heeft je lever nog de beschikking over zeker 6 andere kanalen om stoffen die geschikt zijn gemaakt om af te voeren ook daadwerkelijk kwijt te raken. Dat de lever al deze kanalen heeft, is omdat ze ook elkaars backup zijn: als het ene systeem het wat laat afweten, kan een ander het overnemen.
Deze systemen hebben klinkende namen als methylatie, glutathion-conjugatie, sulfatie, conjugatie, sulfoxidatie, glucuronidatie en acetylering.
Wat bijzonder is: hoewel ze allemaal andere stoffen ontgiften, hebben ze over de hele linie wel dezelfde voedingsstoffen nodig om hun taken goed te volbrengen. Zeker voor mensen die medicijnen gebruiken of bloot staan aan bepaalde toxines kan het zinvol zijn om te weten door welke 'weg' deze stof ontgift wordt en wat de specifieke voedingsstoffen zijn die dit mogelijk moeten maken. Vandaar de volgende tabel die betrekking heeft op fase 2.
Uitscheidingsorganen:
Nu moet het er natuurlijk ook goed uit kunnen via:
Jouw nieren: heel belangrijk dat jij dus voldoende drinkt en nee geen koffie die onttrekt juist vocht! Denk hierbij aan gefilterde water, groene thee, brandnetel- en guldenroede thee.
Jouw darmen: iedere dag een grote boodschap om jouw gifstoffen te dumpen, is heel belangrijk. Lukt dit bij jou niet iedere dag, ondersteun dit dan door bv vezels in te nemen zoals een combinatie van psyllium met glucomannan aangezien glucomannan ook weer zware metalen aan zich kan binden.
Jouw lymfebanen: heb jij last van lymfe-oedeem/lipoedeem waarbij jouw lymfesysteem vet/vochtopstapelingen vertoont (denk aan cellulitis, pijnlijke zware benen, verschil van soms 2 kledingmaten met onder- en bovenlichaam) dan dient dit proces ondersteunt te worden met een goede lymfedrainage (massage).
Jouw longen: jij ademt niet alleen zuurstof in maar jouw longen zorgen ook voor uitscheiding van koolstofdioxide, ammoniak en alcohol. Mocht jouw ademhaling te hoog zitten (kortademig) je zuurstof tekort komt (slaapapneu), of niet lekker voelen, overweeg dan een ademhalingscoach. Wat ik iedereen aanraad, is een paar keer per dag in een zakje blazen (net als bij hyperventilatie) voor meer zuurstof, heel goedkoop en handig!
Jouw huid: door middel van zweten, verdamping en soms huiduitslag (jeuk) kan jouw lijf ook ontgiften. Ondersteun dit proces ook zo goed mogelijk. Je huid neemt ook stoffen op dus let erop dat je de juiste (natuurlijke) middelen erop aanbrengt ook qua cremes en make-up.
Nou we waren er nog niet helemaal….. Fase 2 is namelijk best ingewikkeld. (tja leuker kunnen we het niet maken, wel ingewikkelder ;-))
Hoe werkt fase 2 van de lever?
Juist we waren gebleven bij fase 2 van de lever, haak nu niet af, het lijkt ingewikkelder dan dat het is! Ok here we go:
De lever heeft zeg maar 6 verschillende pathways (routes om jouw afvalstoffen goed af te voeren) tot haar beschikking. Gemakshalve noem ik het maar even lopende banden. Omdat jouw lever zo ontzettend veel verschillende gifstoffen moet afvoeren, zijn er dus 6 verschillende lopende banden nodig. Wat een fabriek he?
Band 1: noemen we de Acetylering.
Deze moet medicatie en antibiotica onschadelijk maken. De co-factoren oftewel personeel die het daarvoor nodig heeft, zijn: B-vitaminen, Vitamine C, Zink, IJzer en Molybdeen.
Band 2: noemen we de Glutathion conjugatie
Deze moet antibiotica, paracetamol, koffie, alcohol, anticonceptiepil, pesticiden en chemotherapie onschadelijk maken. Benodigde co-factoren: Glutathion, B-vitaminen, Taurine (die mis je al als je vegetariër bent), Vitamine C en Folaat.
Band 3: noemen we Sulfatie
Deze moet zware metalen, paracetamol, alcohol, salicylaten, hormonen (cortisol, schildklierhormonen, oestrogenen en testosteron) onschadelijk maken. Co-factoren: Molybdeen, Glutathion, Taurine, MSM, B-vitaminen, Zink, Koper, Magnesium en Zwavelhoudende aminozuren.
Band 4: noemen we Glucoronidatie (nee die namen heb ik niet verzonnen…)
Deze moet Paracetamol, Morfine, Aspirine, Melatonine, Galzuren en Oestrogenen onschadelijk maken. Co-factoren: Glucoronzuur, Kombucha, Calcium-D-Glucaraat, Magnesium, Koper, IJzer en Glutamine
Band 5: noemen we Glucinatie
Deze moet Nicotine, Aspirine en kunstmatige toevoegingen onschadelijk maken. Co-factoren: Glycine, Cysteine, Magnesium en Vitamine B5.
Band 6: noemen we Methylering
Deze moet Histamine, zware metalen, stresshormonen, morfine en dopamine onschadelijk maken. Co-factoren: Vitamine B12, Folaat, Magnesium, Zink en Choline.
Pff wat een ingewikkeld systeem die lever he? Nu begrijp je wellicht ook waar het een heel beetje fout kan gaan? Juist als jij niet voldoende personeel hebt (je weet wel die co-factoren die per band verschillen) dan vallen de gifstoffen van de lopende band en kunnen ze dubbel (!) giftig worden. Iets waar jij dus klachten zoals moeheid, hoofdpijn etc van kunt krijgen maar ook ontstekingen en zelfs hele ernstige aandoeningen.
Stoffen waar je lever nooit een gebrek aan zou mogen hebben
Zoals je in bovenstaande tabellen ziet, gaat het vaak om dezelfde stoffen waar je lever geen gebrek aan zou mogen hebben. Het zijn allemaal stoffen die in je eten zouden moeten zitten om je optimaal gezond door het leven te loodsen. En wat het nog wat lastiger maakt: al deze B-vitamines, zwavelhoudende voedingsstoffen, magnesium, zink etc. worden door nagenoeg alle vitale processen in je lichaam gebruikt; voor de aanmaak van energie, de aanmaak van 'feel good' stoffen, het in goede banen leiden van chronische stress, het voortplantingssysteem etc. Alle hens aan dek dus om deze stoffen in je voeding te verwerken. En daar waar dat niet lukt in overleg met een deskundige aanvullen met supplementen. Om je op weg te helpen hierbij een aantal tabellen met bronnen van deze vitale stoffen.
Goed voor je lever zorgen, is eenvoudiger dan je misschien denkt
Ga zelf weer de keuken in, zodat je eten werkelijke voedingsstoffen bevat en je allerlei additieven, smaakversterkers en E-nummers die je lever moet verwerken minimaliseert.
Zorg er altijd voor dat een deel van je voedsel onbewerkt, onverhit en vers is. Dit voor de broodnodige B-vitamines. Deze kunnen namelijk slecht tegen verhitting, zuurstof en licht.Kies je vetten met zorg (biologisch, ongeraffineerd, koudgeperst, de nadruk op omega 3 en 9), en zorg voor lage temperaturen (omega 3 nooit boven de 100 graden verwerken en nog liever koud).
Kijk waar je xeno-oestrogen kunt uitbannen. En weet hierbij: wat niet binnen komt hoeft niet afgevoerd te worden. Pure winst!
Maak dagelijks gebruik van bittere voedingsmiddelen. Koop bittere groentes als witlof, spruitjes, rucola etc. Het liefst biologisch, omdat deze nog de werkelijke bitterstoffen bevatten. Eet ook regelmatig artisjokken, duizendblad en paardebloem blad. Bittere voedingsstoffen stimuleren de galwerking.
Naast de vertering van vetten heeft gal nog een gigantisch belangrijke taak: de stoffen die door de lever geschikt zijn gemaakt om af te voeren moeten ook daadwerkelijk richting toilet afgevoerd worden. En daar is voldoende gal voor nodig.Verwerk dagelijks kruiden en specerijen in je eten. Het liefst een deel zo uit de natuur of in elk geval onbespoten. Maak je eigen kruidentuintje in je vensterbank, op je balkon of in je tuin zodat je elke dag de beschikking hebt over de beschermende stoffen uit de natuur. Je kunt deze ook in olie of kruidenvorm krijgen in een supplement.
Besef dat een gezonde darm een van de belangrijkste voorwaarden is voor een gezonde leverwerking. Een darm die veel schadelijke stoffen produceert (of niet afbreekt), is een grote plaaggeest voor je lever.
Zoek makkelijke, simpele oplossingen, en niet meteen moeilijke gerechten.
Chlorofyl weet schadelijke stoffen in je darm te binden zodat ze afgevoerd worden richting toilet en zo je lever kunnen ontlasten. Maar altijd in overleg met de therapeut.